Kozica tatrzańska (Rupicapra rupicapra tatrica) to nie tylko symbol Tatr i herb Tatrzańskiego Parku Narodowego – to także prawdziwa mistrzyni przetrwania w jednym z najbardziej wymagających środowisk w Europie. Występuje wyłącznie w Tatrach, po obu stronach granicy polsko-słowackiej, a jej populacja jest całkowicie odizolowana od innych podgatunków. To oznacza, że każda kozica, którą zobaczysz na szlaku, jest częścią jedynej w swoim rodzaju społeczności, istniejącej tutaj od tysięcy lat.
Jej smukła sylwetka, elegancko wygięte do tyłu rogi i niezwykła zwinność sprawiają, że trudno oderwać od niej wzrok. Latem jej sierść jest jasnobrązowa, idealnie wtapiająca się w kolor wysokogórskich hal. Zimą natomiast zmienia się w gęste, niemal czarne futro, które chroni przed mrozem i śniegiem. Bez względu na porę roku kozice doskonale poruszają się po stromych ścianach i oblodzonych piargach – a wszystko dzięki wyjątkowej budowie racic. Ich twarde krawędzie działają jak raki, a elastyczny środek kopyta „przykleja się” do skały, pozwalając im skakać nawet sześciometrowe szczeliny i wspinać się po miejscach, gdzie człowiek bałby się postawić stopę.
Gdzie spotkać kozice w Tatrach?
Choć kozice można zobaczyć w całych Tatrach, od zachodnich Rohaczy po wschodnie Tatry Bielskie, niektóre miejsca dają szczególnie duże szanse na obserwację.
-
Rejon Kasprowego Wierchu i Czerwonych Wierchów – stoki Kopy Kondrackiej, Małołączniaka, Kondracka Przełęcz czy zbocza Giewontu to teren, gdzie kozice pojawiają się regularnie, żerując na trawiastych halach tuż nad kosodrzewiną.
-
Tatry Wysokie – Dolina Pięciu Stawów Polskich, Orla Perć, granie wokół Świnicy czy rejon Morskiego Oka to miejsca, w których kozice czują się bezpiecznie, a jednocześnie często znajdują się w zasięgu wzroku turystów.
-
Tatry Zachodnie – Wołowiec, Starorobociański Wierch i pobliskie grzbiety to prawdziwe „zagłębie” kozic, szczególnie po słowackiej stronie, gdzie ruch turystyczny jest mniejszy.
-
Słowackie doliny – Dolina Rohacka, Dolina Staroleśna czy Dolina Pięciu Stawów Spiskich to miejsca, w których spotkanie kozicy niemal graniczy z pewnością.
Kozice zwykle przebywają na wysokości 1700–2300 m n.p.m., na skalno-trawiastych stokach. Latem wybierają rozległe hale pełne soczystej roślinności, zimą schodzą nieco niżej, szukając odsłoniętych od śniegu traw.
Kiedy najlepiej obserwować kozice w Tatrach?
Kozice nie zapadają w sen zimowy, ale ich rytm dnia zmienia się w zależności od pory roku.
-
Latem najaktywniejsze są wczesnym rankiem i późnym popołudniem. W środku dnia często chowają się w cieniu skał, przeżuwając pokarm.
-
Zimą wychodzą żerować bliżej południa, gdy słońce ogrzeje stoki, a mróz jest mniej dokuczliwy.
Jesień to wyjątkowy czas – od października do listopada trwa rykowisko kozic, czyli okres godowy. Samce (capy) dołączają wtedy do stad samic (kóz) i walczą o nie, staczając widowiskowe pojedynki rogami. W maju natomiast rodzą się młode, które już po kilku godzinach potrafią poruszać się po stromych zboczach.
Jak często można je spotkać?
